Yaklaşık 20 bin kilometre uzunluğundaki hayati güzergahın üzerinde devam eden adı konulmamış savaşı, 19 Kasım tarihindeki baskın tetikledi. ABD ve müttefiklerinin çok sayıda savaş gemisini gönderdiği bölge, bir anda dünyanın kilitlendiği yere dönüştü.

Gökyüzünden balistik füzeler ve kamikaze silahlı insansız hava araçlarının eksik olmadığı savaş, bir sonraki adım jetlerin bombardımanı oldu. 100 bin savaşçısı bulunan Yemenli Husiler, Avrupa ile Asya arasındaki en hızlı ve en kısa rota olan Kızıldeniz-Süveyş Kanalı-Akdeniz güzergahını dünyanın en tehlikeli su yolu haline getirdi.

İsrail’in Gazze Şeridi’nden işgal birliklerini çekmesini isteyen İran destekli Husiler, Arap Yarımadası’nın en fakir ülkesi Yemen’in batısını kontrol ediyor. Yıllarca Suudi Arabistan’ın başını çektiği koalisyonla savaşan Husilerin elinde halihazırda başkent Sana ve Kızıldeniz kıyısındaki Yemen’in en büyük limanı Hudeyde var.

Amerikan ve İngiliz savaş uçaklarının füze rampaları ve diğer hedefleri vurmasına ABD savaş gemilerine füze ateşleyerek yanıt veren Husiler, bugün bir kargo gemisine daha saldırdı. Liman şehri Aden’in yaklaşık 110 kilometre güneydoğusundaki saldırıda vurulan gemide yangın çıktı.

İngiliz donanmasına bağlı Birleşik Krallık Deniz Ticareti Operasyonları (UKMTO), geminin iki füzeyle vurulduğunu ve bölgedeki koalisyon güçlerinin yanıt verdiğini duyurdu.

Al Jazeera, Galaxy Leader adlı İngiliz gemisine el konulmasıyla başlayan savaşın küresel sistemi nasıl değiştirdiğini inceledi. 2023 yılında Kızıldeniz ile Akdeniz’i birbirinden bağlayan Süveyş Kanalı’ndan 21 bin 344 gemi geçti. Ortalama her gün 59 geminin geçtiği 193 kilometrelik rota, global ticaretin yaklaşık yüzde 15’ine ev sahipliği yapıyordu. Ancak Kasım ayından itibaren dramatik bir değişiklik yaşandı, nakliye devleri ve petrol şirketleri Kızıldeniz’i terk edip Afrika Kıtası’nı boydan boya dolaşmaya başladı. Afrika Kıtası’nın en güneyindeki nokta Ümit Burnu’nun etrafından geçen kargo gemileri, artık 10 bin kilometre fazladan mesafe kat ediyor.

Yolculuğu sekiz gün daha uzatan rota değişikliği, gerçek zamanlı deniz ticareti verileri ele alınarak haritalandırıldı. Ekim 2023’teki haritada, Kızıldeniz-Süveyş Kanalı-Akdeniz rotası dışında Ümit Burnu’nu dolaşan gemi neredeyse yok. Ocak 2024’e gelindiğinde ise, Afrika kıtasının çevresinde koyu bir turuncu hattın ortaya çıktığı görüldü. Verilere göre, Kızıldeniz rotasında seyreden gemi sayısında yüzde 78 düşüş var.

Al Jazeera’nın yayınladığı haritalarda, Ukrayna’nın Odesa limanından ayrılan bir geminin Cibuti limanına varış rotası da gösterildi. Odesa’dan hareket eden tahıl yüklü gemi Kızıldeniz rotasını kullanırsa Cibuti’ye sekiz günde, Ümit Burnu’nu dolaşırsa 38 günde varabiliyor.

Katar’ın başkenti Doha’dan hareket eden sıvılaştırılmış doğalgaz yüklü geminin İngiltere’deki Milford Haven limanına varış süresi de neredeyse iki kat uzuyor. Gemi Süveyş Kanalı’ndan geçerse 19 günde İngiltere’ye ulaşırken, uzun rotada bu süre 34 güne çıkıyor.

Geride kalan üç ayda en az 40 ticari gemi Husilerin saldırısına uğradı. Rota değişikliği, şimdiden tedarik zincirlerinde aksamalara ve fiyat artışlarına yol açtı. Gelecek aylarda Afrika Kıtası’nı boydan boya dolaşmanın maliyetinin fiyatlara daha net bir şekilde yansıması bekleniyor.