Fırat, Güneybatı Asya’nın en uzun ırmağıdır. Başlangıç noktaları Ağrı Diyadin’den kaynağını alan Murat Nehri ve Erzurum Dumludağ’dan kaynağını alan Karasu Nehri’dir. Bu nehirler Elazığ il sınırlarında birleşerek Fırat Nehri’ni oluşturur.

FIRAT NEHRİ’NİN GEÇTİĞİ İLLER

Fırat Nehri sırası ile; Erzincan, Sivas, Tunceli, Elazığ, Malatya, Diyarbakır, Adıyaman, Gaziantep, Şanlıurfa il sınırını belirledikten sonra Suriye, daha sonra Irak topraklarına girer. Irak’ta denize uzak olmayan bir noktada Dicle Nehri ile birleşerek Şatt’ül-Arab’ı oluşturur ve Basra Körfezi’ne dökülür. Nehrin en önemli kolları Murat Nehri, Karasu Nehri, Tohma Çayı, Peri Çayı, Kahta Çayı, Çaltı ve Munzur Suyu’dur.

NEHİR ÜZERİNDEKİ BARAJLAR

Nehir üzerine Türkiye’nin en büyük barajları inşa edilmiştir. Bu barajlardan Keban Barajı (Elazığ), Karakaya Barajı (Malatya-Elazığ), Atatürk Barajı (Adıyaman-Şanlıurfa), Birecik Barajı (Birecik) ve Karkamış Barajı (Kargamış) tamamlanmıştır. 60 metre yüksekliği ve 4.5 km uzunluğu ile Suriye’nin en büyük barajı olan Tabka Barajı da Fırat üzerinde yer alır.

FİZİKİ ÖZELLİKLERİ

Toplam uzunluğu 2.800 km, Türkiye sınırları içinde kalan bölümün uzunluğu ise 1263 km’dir. 720.000 km² su toplama havzasına sahiptir. Türkiye’nin en geniş havzasına sahip olan Fırat Nehri yılda ortalama 30 milyar m³ su taşımaktadır. Bu suyun %80’i Keban barajının yukarısından kaynaklanır. Kış yağışların kar şeklinde olmasından dolayı debi 200 m³/sn’dir. Yağmurlar ve kar erimeleri sebebiyle ilkbaharda hızla yükselerek 2000 m³/sn’ye ulaşır. Temmuzdan itibaren azalmaya başlayan su Eylül-Ekim aylarında en düşük seviyeye ulaşır.

Fırat Nehri’nin rejimi Türkiye’deki diğer akarsulara göre daha düzenlidir. Mart ile Haziran ayları arasında yavaş yavaş kabarır, Temmuz ile Ocak ayları arasında çekilmiş olmasına rağmen yine de bol su akışı olur.